Dieta bezglutenowa cieszy się wciąż rosnącą popularnością. Promowania przez niektórych dietetyków i trenerów wydaje się być złotą radą na osiągnięcie niezachwianego zdrowia i przy okazji – szczupłej sylwetki. Jak to jest z tym glutenem u osób zdrowych, czy koniecznie trzeba go wykluczać z diety? I czym właściwie jest gluten?
Gluten jest frakcją białka zbożowego. Składa się z dwóch komponentów – gluteniny i gliadyny. Występuje w zbożach, takich jak pszenica i różne jej odmiany, jęczmień, czy żyto. W naturze występują także zboża i pseudozboża, które są naturalnie pozbawione glutenu – kukurydza, ryż, proso, gryka. Z czym związane jest niekorzystne oddziaływanie glutenu? Naukowcy na podstawie badań i obserwacji wyodrębnili trzy rodzaje patologicznych reakcji organizmu na żywność zawierającą gluten.
Wykluczenie sporej grupy produktów ze swojej zwyczajowej diety stwarza ryzyko wystąpienia niedoborów. Warto zatem zwrócić się o pomoc do profesjonalnego dietetyka, aby jadłospis diety bezglutenowej ułożony był w sposób przemyślany i zapewniający pokrycie wszystkich potrzeb organizmu.
Co należy wykluczać z takiej diety? Oczywiście wszystkie zboża zawierające gluten – pszenicę, jęczmień, żyto. Kontrowersyjna jest kwestia owsa, ponieważ jest to zboże, które może być zanieczyszczone glutenem, należy zatem szukać specjalnych bezglutenowych produktów owsianych. Ponadto, gluten może być ukryty w składzie produktów pod nazwami, których się nie spodziewamy – skrobia modyfikowana, zagęszczacze i wypełniacze zbożowe, białka pochodzenia roślinnego i wiele innych. Kupując zatem produkty, należy stawiać na żywność nieprzetworzoną oraz czytać dokładnie składy artykułów spożywczych. Wybierając te bardziej przetworzone, warto jednak zwrócić uwagę, czy na opakowaniu znajduje się symbol gluten free, którym oznaczane są produkty dopuszczane w diecie osób chorych na celiakię. Zazwyczaj jednak są to produkty bardzo przetworzone, nie dostarczające odpowiednich wartości odżywczych. Warto zatem traktować takie artykuły jedynie jako urozmaicenie diety.
Swego czasu popularne w internecie były twierdzenia, jakoby gluten szkodził także osobom zdrowym i niemalże wszyscy powinni go unikać. Jak się z czasem okazało, nie jest to prawdą. Zdecydowanie osoby chore na celiakię oraz osoby, u których występują inne patologiczne reakcje organizmu w związku ze spożyciem glutenu, powinny z niego zrezygnować. Jednak nie ma podstaw ku temu, aby wykluczał go każdy z nas. Dieta zalecana zdrowym osobom powinna być przede wszystkim różnorodna i bogata odżywczo. Powinna opierać się o warzywa, owoce i produkty zbożowe. Warto się przyjrzeć szczególnie tym ostatnim. Produkty zbożowe zawierają dużo witamin i minerałów oraz błonnik niezbędny do prawidłowej pracy układu pokarmowego. Wykluczenie wielu produktów z racji zawartości w nich glutenu, może doprowadzić do niedoborów tych składników żywieniowych i zaburzeń w pracy organizmu.
Jeśli występuje podejrzenie nieprawidłowej reakcji na gluten, należy zgłosić się do lekarza gastroenterologa oraz do dietetyka w celu przeprowadzenia diagnostyki oraz ewentualnego wdrożenia diety bezglutenowej. Nie należy na własną rękę podejmować żadnych działań w tym kierunku. Najlepiej zgłosić się do specjalistów.